Pranie pieniędzy to zjawisko obecne w gospodarce od dekad – choć wydaje się domeną przestępców, skutki jego istnienia odczuwają także firmy działające legalnie. Co więcej, przeciwdziałanie praniu pieniędzy nie jest dziś obowiązkiem wyłącznie organów ścigania. Odpowiedzialność w tym zakresie spoczywa również na instytucjach finansowych, księgowych, notariuszach i wielu innych podmiotach.
W tym artykule wyjaśniamy, czym jest pranie pieniędzy, jak rozpoznać jego przejawy oraz jak wygląda skuteczne przeciwdziałanie w praktyce.
Co to jest pranie pieniędzy? Prosta definicja
Pranie pieniędzy to proces polegający na nadaniu legalnego pozoru środkom, które pochodzą z nielegalnych źródeł. Mowa tu o pieniądzach uzyskanych np. z handlu narkotykami, łapówek, kradzieży czy oszustw podatkowych.
Proces zwykle przebiega w trzech etapach:
- Najpierw następuje tzw. lokowanie, czyli wprowadzenie pieniędzy do legalnego obrotu, np. przez depozyty gotówkowe lub zakup nieruchomości.
- Następnie środki są ukrywane poprzez przelewy między fikcyjnymi firmami, tworzenie skomplikowanych struktur finansowych czy operowanie przez tzw. rajów podatkowych.
- Ostatni etap to integracja, czyli całkowite „wypranie” pieniędzy, dzięki czemu gotówka trafia z powrotem do przestępców w legalnej formie – np. jako inwestycje lub zyski z legalnej działalności gospodarczej.
W praktyce przestępcy wykorzystują różnorodne metody, często angażując pozornie legalne firmy, które wystawiają fikcyjne faktury, uczestniczą w łańcuchach transakcji lub ukrywają prawdziwego właściciela środków.
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – co oznacza w praktyce?
W codziennym funkcjonowaniu firmy przeciwdziałanie praniu pieniędzy polega przede wszystkim na wdrożeniu procedur zgodnych z ustawą AML. Duże znaczenie ma dokładna identyfikacja klienta, zarówno pod względem tożsamości, jak i pochodzenia jego środków. Procedura KYC (Know Your Customer) to jeden z fundamentów przeciwdziałania – pozwala zrozumieć, z kim mamy do czynienia, i czy jego zachowanie może wskazywać na nielegalną działalność.
Nie mniej istotna jest ocena ryzyka, czyli klasyfikacja klientów i transakcji pod kątem potencjalnego zagrożenia. Działania podejmowane w tym zakresie muszą być dostosowane do charakteru firmy i jej skali działania. Wszelkie podejrzane operacje finansowe powinny być niezwłocznie zgłaszane do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF).
Wreszcie – każda instytucja obowiązana musi posiadać wewnętrzne procedury AML, opracowane i wdrożone w sposób odpowiadający specyfice działalności, a także przeszkolić pracowników, którzy mogą mieć kontakt z ryzykiem prania pieniędzy. Jeśli nie jesteś na bieżąco, tutaj znajdziesz wszystko, co powinieneś wiedzieć o ustawie AML: https://kik.edu.pl/aktualnosci/ustawa-aml-wszystko-co-musisz-o-niej-wiedziec/.
Kto ma obowiązek przeciwdziałać praniu pieniędzy?
Nie tylko banki czy instytucje kredytowe są zobowiązane do stosowania przepisów AML. Do tzw. instytucji obowiązanych należą również m.in. notariusze, doradcy podatkowi, biura rachunkowe, pośrednicy w obrocie nieruchomościami, firmy faktoringowe czy operatorzy usług płatniczych. Wraz z nowelizacją przepisów zakres tych podmiotów systematycznie się rozszerza, obejmując m.in. jednoosobowe działalności gospodarcze świadczące usługi dla klientów biznesowych.
Specjalista ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy – zarobki i znaczenie zawodu
Rosnące znaczenie przeciwdziałania praniu pieniędzy na poziomie krajowym i unijnym sprawia, że na rynku pracy coraz częściej poszukiwany jest specjalista ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy. Osoby zatrudnione na tym stanowisku są odpowiedzialne za nadzór nad realizacją procedur AML, analizę ryzyka oraz przygotowywanie zawiadomień do GIIF. To także oni odpowiadają za edukację pracowników i bieżące aktualizowanie procedur zgodnie z nowymi regulacjami.
Ile zarabia specjalista ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy? Zarobki w Polsce mieszczą się zazwyczaj w przedziale od ok. 6 900 zł do 11 130 zł brutto miesięcznie, przy średniej na poziomie 8 810 zł brutto. W przypadku bardziej doświadczonych ekspertów lub osób zatrudnionych w dużych instytucjach finansowych miesięczne wynagrodzenie może wynosić nawet 15 000 zł brutto. To zawód, który wymaga ciągłego dokształcania się, ale też oferuje stabilność i rosnące zapotrzebowanie na rynku pracy.
Przykłady prania pieniędzy – jak może wyglądać w praktyce?
Choć definicje i procedury to podstawa, trzeba również znać konkretne przykłady. Jednym z najczęstszych mechanizmów jest wystawianie fikcyjnych faktur za nieistniejące usługi lub towary. Przestępca zakłada firmę, która formalnie działa zgodnie z prawem, ale w rzeczywistości jedynie generuje dokumenty księgowe, by „przepuścić” pieniądze przez system.
Innym sposobem są nieuzasadnione transakcje gotówkowe na wysokie kwoty, często dzielone na mniejsze przelewy, by uniknąć progów monitorowania – to tzw. smurfing. Często spotykaną praktyką są też transfery między firmami powiązanymi, które mają na celu ukrycie rzeczywistego właściciela środków.
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – jak rozpoznać podejrzane działania?
Wielu przedsiębiorców i pracowników zadaje sobie pytanie, jak w praktyce rozpoznać działania, które mogą wskazywać na pranie pieniędzy? Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na operacje odbiegające od normalnych schematów – na przykład duże transakcje realizowane w krótkim czasie, brak logicznego powiązania między przychodem a profilem działalności klienta czy też unikanie przez klienta udzielenia informacji o źródle środków.
Niepokój powinny wzbudzać także częste zmiany numerów rachunków bankowych, transfery do krajów o podwyższonym ryzyku lub korzystanie z pośredników bez jasnego celu biznesowego. To sygnały, które powinny uruchomić wewnętrzną procedurę AML i – w razie potrzeby – zakończyć się zawiadomieniem do GIIF.
Dlaczego przeciwdziałanie praniu pieniędzy jest tak ważne?
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu ma fundamentalne znaczenie dla bezpieczeństwa gospodarczego. Umożliwia ograniczenie wpływów przestępczości zorganizowanej na legalną działalność biznesową, zapobiega destabilizacji rynków finansowych i wspiera budowanie zaufania między firmami a ich partnerami.
Z perspektywy przedsiębiorców – przestrzeganie przepisów AML to nie tylko obowiązek, ale też zabezpieczenie przed poważnymi karami oraz środek budujący reputację firmy. Posiadanie aktualnych procedur i przeszkolonych pracowników zmniejsza ryzyko błędów i daje większą pewność działania w kontaktach z klientami i instytucjami.
Wiedza o AML to obowiązek, a nie ewentualność
Zjawisko prania pieniędzy nie jest wyłącznie teoretycznym problemem – dotyczy realnych przypadków, także w Polsce. Dlatego należy znać podstawowe pojęcia, rozumieć schematy działania przestępców oraz obowiązki wynikające z ustawy. Coraz większe znaczenie na rynku pracy, zyskuje również specjalista ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy.
Najskuteczniejszym sposobem, by Twoja firma działała zgodnie z przepisami, jest zdobycie wiedzy poprzez udział w kursie, który znajdziesz w ofercie kik.edu.pl!
Kurs przeciwdziałania praniu pieniędzy – nie daj się zaskoczyć!
„Kurs AML i CFT z certyfikatem (procedury, ustawy AML i przeciwdziałanie praniu pieniędzy)” został przygotowany tak, aby kompleksowo odpowiadał na najważniejsze kwestie związane z AML. Program szkolenia obejmuje aktualne przepisy krajowe i unijne, w tym nowe regulacje AML/CFT z 2024 roku. Jest dostosowany do potrzeb instytucji obowiązanych.
Kurs przygotowuje m.in. do pełnienia funkcji AML Officer (AMLRO), uwzględniając obowiązki wynikające z ustawy, w tym zawiadamianie GIIF i prokuratury. Szkolenie prowadzone jest w formule online, wystarczy urządzenie z dostępem do internetu.
Sprawdź pełny program kursu i zapisz się już teraz! Zadbaj o zgodność z przepisami, zwiększ swoją wiedzę i zdobądź nowe umiejętności.
