Płynność finansowa i stabilność przedsiębiorstwa to jedne z najistotniejszych aspektów prowadzenia działalności gospodarczej, które warunkują jej rozwój i sprawne funkcjonowanie. Kluczowe w prowadzeniu firmy są jednak rozrachunki, z którymi musi borykać się każdy przedsiębiorca. Niejednokrotnie szereg wątpliwości budzą kwestie związane z rozrachunkami również u księgowych. Co warto wiedzieć o rozrachunkach z dostawcami i odbiorcami?
Czym są rozrachunki i jakie są ich kategorie?
Rozrachunki to wszelkie należności i zobowiązania, które ujęte są w księgach rachunkowych danego podmiotu gospodarczego. Występują one w dokumentach księgowych zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych, które tworzone są na bieżąco w prowadzonej dokumentacji dotyczącej działalności gospodarczej. Rozrachunki powstają z różnych tytułów, np. usług czy dostaw, leasingu, a także pożyczek.
Niezależnie od rodzaju rozrachunków muszą one dokładnie określać wierzyciela oraz dłużnika, a także kwoty zaakceptowane przez obie strony będące przedmiotem konkretnego rozrachunku. Dokumenty tego typu muszą również zawierać informacje na temat terminu spłaty wierzytelności, który uzgodniony został pomiędzy stronami oraz sposób rozliczenia należności. W księgach rachunkowych występujących w polskich przedsiębiorstwach rozrachunki przedstawiane są w polskiej walucie. Jeśli realizowane są w walucie obcej, należy dokonać przeliczenia jej na polski złoty zgodnie z obowiązującym prawem.
W kontach rozrachunkowych znajduje się saldo oznaczone jako WN, które dotyczy należności oraz saldo oznaczone MA, czyli zobowiązanie. Konta przeznaczone do rozrachunków są kontami aktywno-pasywnymi.
Rozrachunki można podzielić według różnych kryteriów. To m.in.:
- podmiotowość, gdzie wyróżnia się np. rozrachunki z odbiorcami, dostawcami, pracownikami, bankami, osobami fizycznymi czy prawnymi;
- przedmiotowość, jak np. rozrachunki z tytułu podatków i ubezpieczeń społecznych, dostaw i usług, dotacji czy wynagrodzeń;
- terminu spłaty – długoterminowe i krótkoterminowe;
- zasięgu terytorialnego – krajowe i zagraniczne;
- rodzaju działalności jednostki – to np. rozrachunki działalności operacyjnej czy finansowej;
- pewnością dokonywanych rozliczeń – pewne, warunkowe, bezwarunkowe, wątpliwe o charakterze spornym.
Rozrachunki z dostawcami – co warto wiedzieć?
Wśród rozrachunków, które budzą dość wiele wątpliwości, znajdują się rozrachunki z dostawcami. W tego rodzaju dokumentacji uwzględnia się opłacone i przyjęte dostawy obcych półfabrykatów i materiałów, wykonane usługi i zakupione towary, otrzymane bonifikaty, udzielone zaliczki na poczet dostaw i usług, kaucje gwarancyjne, a także wystawione i wykupione weksle własne.
Częstym problemem w tym zakresie jest niepewność co do tego, gdzie wpisać daną czynność — czy po stronie WN, czy MA. W tym przypadku WN obejmuje stan należności, a więc dokonanie wpłat wyższych niż zobowiązania. MA to natomiast stan zobowiązań z tytułu dostaw i usług. Przykładowo, uznana reklamacja powinna zatem zostać wpisana po stronie WN.
Rozrachunki z odbiorcami – co się do nich zalicza?
Do rozrachunków z odbiorcami zalicza się wydane oraz opłacone dostawy wyrobów gotowych, jak i półfabrykatów własnych, a także sprzedane czy wykonane usługi. To również udzielone z konta bonifikaty oraz reklamacje związane z różnymi dostawami i usługami. W skład rozrachunków z odbiorcami wchodzą reklamacje, a także odszkodowania i kary związane z usługami, dostawami czy odsetki za zwłokę. To również kaucje gwarancyjne, otrzymane zaliczki na poczet usług i dostaw czy tytuły egzekucyjne związane z dostawami i usługami.
W tym przypadku wątpliwości budzą niekiedy różnice kursowe ujemne. Należy umieścić je po stronie MA, podobnie jak należności przedawnione i umorzone lub nieściągalne czy też podlegające odpisom aktualizacyjnym.
Co zrobić, aby zostać księgowym? Porady i wskazówki
Aby zostać księgowym i zdobyć wiedzę kluczową dla rozrachunków, warto wybrać ,,Kurs Dyplomowany Księgowy” dostępny na platformie dydaktycznej Krajowej Izby Księgowych, zgodny z Rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki, Ustawą o prawie oświatowym, Ustawą o rachunkowości oraz prawem bankowym. Na wyżej wymieniony kurs mogą zapisać się osoby, które ukończyły trójstopniowy kurs, w którego skład wchodzą ,,Kurs I stopnia na Głównego Księgowego”, ,,Kurs II stopnia na Głównego Księgowego” i ,,Kurs Głównego Księgowego”. Absolwent po ukończeniu Kursu I stopnia Głównego Księgowego oraz Kursu II stopnia Głównego Księgowego otrzymuje certyfikat ukończenia kursu w języku polskim i angielskim, oraz dokumentację zgodną z wymogami Ministerstwa Edukacji i Nauki, natomiast po ukończeniu Kursu Głównego Księgowego otrzymuje ponadto dyplom wraz z nadanym tytułem zawodowym Głównego Księgowego. Tytuł jest zgodny z kodem zawodu: 121101. Wskazany kod zawodu został ujęty w klasyfikacji zawodów wprowadzonej przez Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 07.08.2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. Dodatkowo po ukończeniu Kursu Dyplomowanego Księgowego kursant uzyskuje certyfikat ukończenia kursu w języku polskim i angielskim, dokumentację zgodną z wymogami Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz dyplom Dyplomowanego Księgowego.
Uzyskanie tytułu Dyplomowanego Księgowego potwierdza jednocześnie zdanie egzaminu końcowego prowadzonego przez Główną Komisję Egzaminacyjną Krajowej Izby Księgowych. Istnieje możliwość dofinansowania kursu z Urzędu Pracy.
